Varnish – “sát thủ giấu mặt” trong hệ thống khí nén công nghiệp
Dầu đã thay đúng hạn, phụ tùng mới thay gần đây. Nhưng tại sao máy nén khí vẫn:
- Kẹt van tối thiểu, xả áp bất thường
- Nhiệt độ tăng cao dù quạt vẫn hoạt động
- Vòng bi đầu nén nhanh mòn hơn dự kiến
Khi tháo cụm đầu nén hoặc két làm mát, kỹ thuật viên thường phát hiện một lớp màng keo nâu sẫm – dính chắc như nhựa đường, phủ trên bề mặt kim loại. Đó chính là varnish (keo dầu) – một trong những nguyên nhân âm thầm phá hủy máy nén khí mà nhiều người không biết đến.
Việt Nam – mảnh đất màu mỡ cho keo dầu bùng phát
Tại Việt Nam, tình trạng keo dầu càng nghiêm trọng vì:
- Khí hậu nóng ẩm quanh năm → dầu oxy hóa nhanh hơn
- Máy chạy tải cao, ít thời gian nghỉ → nhiệt độ tích lũy cao
- Nguồn điện, lọc gió, quạt làm mát không ổn định
- Thói quen dùng dầu theo giá, ít ai chú ý gốc dầu
Keo dầu hình thành như thế nào?
1. Dầu bị oxy hóa
Khi vận hành, nhiệt độ trên 90°C khiến dầu bắt đầu phân hủy, sinh ra sản phẩm oxy hóa có tính phân cực cao.
2. Dầu không phân cực không giữ được sản phẩm này
Hầu hết dầu nhóm II, III, PAO (nhóm IV API) đều không phân cực, không thể hòa tan sản phẩm phân cực. Các phân tử phân cực này kết tụ lại, polymer hóa và bám keo trên bề mặt kim loại – tạo ra varnish.
Chống oxy hóa – chưa phải lá chắn toàn diện
Dầu tốt luôn được bổ sung phụ gia chống oxy hóa. Nhưng:
- Phụ gia này bị tiêu hao dần trong quá trình vận hành
- Đặc biệt ở nhiệt độ cao, chu kỳ tải nặng – nghỉ – tải lại
- Sau vài nghìn giờ, dù dầu còn trong – nhưng khả năng bảo vệ gần như không còn
Đây chính là lúc keo bắt đầu âm thầm hình thành, dù không ai để ý.
Dầu phân cực – giải pháp từ gốc để chống keo
Tính phân cực là gì?
Đây là khả năng hòa tan các hợp chất có cực (polar), như sản phẩm oxy hóa. Dầu không phân cực (như PAO, dầu khoáng tinh chế) không có khả năng này nên dễ tạo keo. Dầu phân cực sẽ giữ lại sản phẩm oxy hóa trong dung dịch, ngăn chúng kết tụ và tạo varnish.
Những gốc dầu phân cực tiêu biểu:
| Gốc dầu | Nhóm API | Tính năng |
|---|---|---|
| POE (Polyol Ester) | Nhóm V | Phân cực, truyền nhiệt tốt, nhưng dễ thủy phân nếu gặp nước |
| PAG (Polyalkylene Glycol) | Nhóm V | Phân cực mạnh, ổn định hóa học, không sinh acid – lý tưởng cho máy nén khí |
PAG – vua gốc dầu chống varnish
PAG được xem là gốc dầu có khả năng chống keo tốt nhất hiện nay vì:
- Hòa tan và giữ ổn định sản phẩm phân cực sinh ra trong quá trình oxy hóa
- Không thủy phân sinh acid như ester → bảo vệ vòng bi, seal và hồi dầu
- Chỉ số độ nhớt cao, ổn định theo dải nhiệt rộng
- Tự phân tán cặn nhỏ, giữ hệ thống sạch trong suốt chu kỳ vận hành
- Không tạo sludge, không bám keo dù chạy 8.000–16.000 giờ
Theo báo cáo kỹ thuật từ FluidMetrics, PAG có thể kéo dài tuổi thọ dầu đến 80.000 giờ nếu có lọc đổi ion – một chỉ số không loại dầu nào khác đạt được trong máy nén khí trục vít.
ACCOM S8000 – giải pháp dầu máy nén khí gốc PAG cho khí hậu nhiệt đới
ACCOM S8000 được phát triển dựa trên gốc PAG thế hệ mới, được thiết kế riêng cho các điều kiện:
- Nhiệt độ cao
- Tải liên tục
- Không khí ẩm, bụi bẩn
- Hệ thống nén khí không có lọc đổi ion
Ưu điểm nổi bật:
| Tính năng | Dầu PAO tổng hợp | ACCOM S8000 (gốc PAG) |
|---|---|---|
| Chống tạo keo (varnish) | Trung bình | Xuất sắc |
| Ổn định nhiệt và oxy hóa | Tốt | Rất tốt |
| Tự phân tán sản phẩm oxy hóa | Không có | Có |
| Khả năng thủy phân sinh acid | Không | Không sinh acid |
| Phù hợp khí hậu nhiệt đới | Kém dần theo thời gian | Tối ưu hóa cho điều kiện Việt Nam |
Kết luận – chọn dầu không chỉ là chọn loại máy, mà là chọn sự bền vững
“Máy chạy được” không đồng nghĩa với “máy đang được bảo vệ”. Keo dầu là thử thách ngầm mà không phải loại dầu nào cũng vượt qua.
Dầu PAO – tuy tổng hợp cao cấp – vẫn có thể tạo keo nếu gốc không phân cực và nhiệt độ vận hành cao.
Dầu PAG – như trong ACCOM S8000 – là bước tiến vượt bậc về công nghệ, chống keo từ gốc phân tử, không cần phụ gia tẩy rửa.
Nếu bạn từng vất vả vì keo dầu, thì đã đến lúc xem xét lại lựa chọn gốc dầu – không chỉ là PAO, mà nên là PAG phân cực.
0 Nhận xét